Etibarnamə ilə ev alanların DİQQƏTİNƏ! - Böyük risklər VAR

Etibarnamə ilə ev alqı-satqısı müəyyən risklər daşıyır. Əsas risklərdən biri saxta etibarnamələrin istifadəsi və ya etibarnamə sahibinin səlahiyyətlərindən sui-istifadə etməsidir. Həmçinin etibarnamənin müddətinin bitməsi və ya etibarnamə verənin razılığını geri çəkməsi hüquqi mübahisələrə səbəb ola bilər. Buna görə də bu prosesdə diqqətli olmaq və hüquqi məsləhət almaq vacibdir.

Məsələ ilə bağlı Azərbaycan Qiymətləndiricilər Cəmiyyətinin sədri, iqtisadçı ekspert Vüqar Oruc Redaktor.az-a açıqlamasında bildirdi ki, ev alqı-satqısı notarius vasitəsilə həyata keçirilir:

"Müqavilə bağlanılır, həmin müqavilə ilə qeydiyyata düşülür. Reyestrdən yeni çıxarış əldə olunur və bununla da vətəndaş alqı-satqı nəticəsində əldə edilmiş mülkiyyətə sahiblik hüququnu əldə edir, yəni hüquqların dövr edilməsi baş verir. Hər hansı bir sənəddə bildirilirsə ki, hazırda evin sənədi yoxdur, həmin evi alan şəxs qeydiyyata salınır və sonradan evi satan şəxs özü qeydiyyatdan könüllü surətdə çıxarır. Bu halda alan şəxs evin tək sahibinə çevrilir. Əslində, bunlar hamısı riskli hadisələrdir, çünki əgər hər hansı bir alqı-satqı, rəsmi dövlət notarial kontoru tərəfindən təsdiqlənmirsə, müqavilə bağlanmırsa və həmin müqavilənin əsasında Dövlət Reyestrindən mülkiyyət hüququnu təsdiq edən sənəd vətəndaşa təqdim olunmursa, onun mülkiyyəti sayılmır".

Ekspert qeyd etdi ki, ona istifadə hüquqları və yaxud hər hansı bir dövlət tərəfindən həmin evin alınması, sökülməsi nəticəsində kompensasiya ödənilməsi hüquqları olur, amma bunlar da risklidir:

"Çünki ola bilər ki, mülkiyyət hüququ tanınmadığına görə kompensasiya verilməsin və yaxud digər mülkiyyət hüququ olan əmlakla müqayisədə daha az kompensasiya təqdim olunsun. Belə risklər olmasın deyə, vətəndaş məsləhətdir ki, yalnız və yalnız mülkiyyət hüququnu təsdiq edən sənədlə, yəni çıxarışla olan fərdi yaşayış evi və yaxud da mənzil əldə etsin, alqı-satqını da qanunvericilikdə necə tələb olunursa, o cür həyata keçirsin, müvafiq mülkiyyət hüququnu təsbit edən sənədi əldə edə bilsin. Bu zaman heç bir risk qalmır. Çünki həmin əmlaka müvafiq hüquqları özündə əks etdirən sənəd artıq yeni alıcının, yeni mülkiyyətçinin əlində olur. Alıcı ilə satıcının öz aralarında müqavilə bağlanması və yaxud etibarnamə verilməsi, həmin əmlakda qeydiyyata salınması və s. bu tip alqı-satqı formaları indiyə qədər çox baş verib. Ola bilsin ki, minlərcə hadisənin içində çox az bir qismində risklər olub. Amma bu o demək deyil ki, risk heç vaxt yarana bilməz. Çünki mülkiyyət əldə etmək elə bir hadisədir ki, hər bir vətəndaş ömründə bir neçə dəfə normalda mülkiyyəti əldə edir və ya onu dəyişdirir. Bu, çox ciddi bir hadisədir. Həmin hadisənin qarşılığında böyük məbləğdə məsrəflər həyata keçirilir, yəni xərclər və ödənişlər olur. Belə risklə üzləşməmək üçün hər şey sənədlər üzərində olmalıdır və müvafiq qanunvericiliyə uyğun şəkildə həyata keçirilməlidir".

Vüqar Oruc əlavə etdi ki, bəzən iki vətəndaş razılığa gəlirlər ki, kreditlə olan ev artıq digərinin adına keçirilir:

"Həmin adam krediti ödəyib qurtarandan sonra vətəndaş iddia edir ki, yox, mən fikrimi dəyişmişəm. Ödədiyiniz kredit məbləğini sizə qaytarıram və yenidən mülkiyyət hüququnu geri qaytarıram. Əslində isə geri qaytarmır, bu, söz olaraq deyilmiş, yaxud hər hansı bir etibarnamə ilə verilmiş məsələdir. Ona görə bu əsas sayılmır və vətəndaş da təbii ki, problemlə üzləşir. Bundan əlavə, bu gün ödənilən məbləğ sabah dəyərdən düşmüş halda olur. Tutaq ki, kimsə kreditə 100 min manat ödəyirsə, sonradan mülkiyyətçi fikrini dəyişirsə ki, yox, mən bu əmlakı sizə satmıram, həmin məbləği hətta geri qaytarsa belə, o məbləğ vaxtında ödənilən məbləğlə eyni dəyər kəsb eləmir. Belə hallar olmasın deyə mütləq hər bir proses, o cümlədən ev alqı-satqı prosesi qanunauyğun şəkildə həyata keçirilməlidir".

Sevinc İBRAHİMZADƏ