Alimlərdən bağırsaq xərçəngi ilə bağlı yeni ARAŞDIRMA

 23:40 01.04.2025     198

Sun Yat-sen Universitetinin (Çin) alimləri müəyyən ediblər ki, metabolik ferment GPT1 səviyyəsinin azalması kolorektal xərçəngin inkişafını sürətləndirir.

Redaktor.az xəbər verir ki, araşdırmanın nəticələri "Science Translational Medicine" (STM) jurnalında dərc olunub.

Alimlərin fikrincə, kolorektal xərçəng dünyada ən çox görülən üçüncü xərçəngdir. Bu xəstəlik ən çox yaşlılara təsir göstərir, lakin son onilliklərdə "cavanlaşmağa" başlayıb. Kolorektal xərçəng üçün məlum risk faktorları arasında iltihablı bağırsaq xəstəliyi, düzgün olmayan pəhriz, qeyri-sağlam vərdişlər, aşağı fiziki fəaliyyət və piylənmə daxildir. Bununla belə, yeni tədqiqatlar ferment balansının pozulmasının xəstəliyin inkişafında gizli faktor ola biləcəyini göstərib.

Fermentlər orqanizmdə müxtəlif biokimyəvi proseslərdə mühüm rol oynayan zülal maddələridir. Bu maddələrdən birinin, GPT1 (qlutamat-piruvat transaminaz 1) səviyyəsinin azalması kolorektal xərçəng üçün xarakterikdir.

Xəstəliyin patogenezində GPT1-in rolunu daha yaxşı başa düşmək üçün komanda kolorektal xərçəng xəstələrinin normal və şiş kolon toxumalarını, eləcə də onların adenomalarını (xoşxassəli şişlər) tədqiq etmişdir. Nəticələr GPT1 çatışmazlığının daha pis klinik nəticələrlə əlaqəli olduğunu göstərib. Həmçinin müəyyən edilib ki, bu fermentin çatışmazlığı invaziv kolorektal şişlərin inkişafını sürətləndirir.

Tədqiqatçıların fikrincə, GPT1 normal olaraq α-ketoglutarat adlı metabolik molekul istehsal edərək adenomalardan şiş əmələ gəlməsini maneə törədir. WNT siqnal yolunu maneə törədir, bədxassəli şişlərin inkişafına mane olur.

Tədqiqat həmçinin poliumosid adlı birləşmənin GPT1-i aktivləşdirməklə şiş böyüməsini boğa biləcəyini də müəyyən edib. Alimlərin fikrincə, bu kəşf bağırsaq xərçənginin müalicəsinin yeni üsullarının əsasını təşkil edə bilər.

Turan İSMAYIL