Alimlər bəzi uşaqların digərlərindən niyə tez yeridiyini AŞKARLADI

 23:25 07.05.2025     182

Uşaqların yeriməyə başlama yaşı əsasən genetika ilə müəyyən edilir. Surrey Universitetinin alimləri belə nəticəyə gəliblər.

Redaktor.az xəbər verir ki, elmi işin nəticələri "Nature Human Behavior" jurnalında dərc olunub. 

Bu cür ilk araşdırmada elm adamları 70.000-dən çox körpənin məlumatlarını təhlil ediblər və ilk addımların yaşı ilə əlaqəli 11 genetik marker müəyyənləşdiriblər. Məlum olub ki, yeriməyə başlama vaxtındakı fərqlərin təxminən 25% -i irsiyyətlə izah edilə bilər.

İndiyə qədər yerimə qabiliyyətinin inkişafına stimullaşdırma və fiziki fəaliyyət kimi ətraf mühit amillərinin təsir etdiyi məlum idi. Ancaq hündürlükdə olduğu kimi, bəzi uşaqlar təbii meyllərinə görə daha tez və ya gec yeriməyə başlaya bilərlər.

"İlk addım adətən səkkiz ilə 24 ay arasında baş verir - bu, geniş və eyni zamanda mühüm inkişaf pəncərəsidir", - tədqiqatın həmmüəllifi, professor Angelique Ronald bildirib. "Bu an uşağın həyatında yeni bir mərhələni qeyd edir və həm valideynlər, həm də körpə üçün əlamətdardır."

Bundan əlavə, araşdırma uşağın ilk addımını atdığı zaman təsir edən genlərin beyin inkişafında iştirak edən genlərlə üst-üstə düşdüyünü müəyyən edib. Söhbət beyin qabığının qıvrımlarının və şırımlarının əmələ gəlməsindən məsul olan genlərdən gedir. Alimlər həmçinin müəyyən ediblər ki, gec yeriməyə başlama (normal hədlər daxilində) diqqət çatışmazlığı hiperaktivliyi pozğunluğunun (DEHB) inkişafının daha aşağı genetik riski ilə əlaqələndirilir.

Turan İSMAYIL