Rəqəmsal səhiyyə inqilabı: süni intellektin TƏSİRİ
COVID-19 pandemiyasından sonra dünya səhiyyə sistemləri rəqəmsallaşma yoluna qədəm qoydu. 2025-ci ildə aparılan qlobal araşdırmalara əsasən, süni intellekt və telemedisin texnologiyalarının tətbiqi qlobal səhiyyə strukturunda inqilabi dəyişikliklərə səbəb olub.
Redaktor.az xəbər verir ki, ÜST tərəfindən 2025-ci ilin aprelində yayımlanan “Səhiyyənin Gələcəyi” adlı hesabatda bildirilir ki, rəqəmsal texnologiyalar artıq inkişaf etmiş ölkələrlə yanaşı, inkişaf etməkdə olan ölkələrdə də əsas səhiyyə vasitəsinə çevrilib.
ÜST rəsmisi Dr. Maria Santoro qeyd edir:
“Telemedisin artıq yalnız alternativ deyil. O, bir çox regionda əsas xidmət formasına çevrilib – xüsusən də ucqar bölgələrdə".
Hindistanın Dehli və Bihari əyalətlərində həyata keçirilən “eSwasthya” layihəsi çərçivəsində kəndlərə mobil klinikalar göndərilir. Bu klinikalar süni intellektə əsaslanan diaqnostika sistemləri ilə təchiz edilib və internet üzərindən mütəxəssis həkimlərlə canlı bağlantı yaradır.
Layihənin koordinatoru Dr. Aditi Rao bildirir:
“Əvvəllər insanlar sadə qan təzyiqi üçün belə 4 saat yol getməli idilər. İndi isə analizlər yerindəcə aparılır, nəticələr isə real vaxtda sistemə ötürülür".
Amerikanın “Mayo Clinic” tibb mərkəzi 2024-cü ildən etibarən radiologiya və onkologiya bölmələrində süni intellekt alqoritmləri tətbiq edir. Alqoritmlər şişlərin daha erkən mərhələdə aşkarlanmasını və səhv diaqnozların sayının 28% azalmasını təmin edib.
Tibb texnologiyaları üzrə ekspert Dr. Samuel Greene deyir:
“Sİ insan həkimi əvəz etmir, əksinə onu tamamlayır və daha dəqiq qərar verməyə kömək edir".
Avropa İttifaqında bu il rəqəmsal sağlamlıq pasportlarının (Digital Health ID) tətbiqi müzakirə olunur. Bu pasportlar vətəndaşların peyvənd, allergiya, genetik meyillilik və diaqnostik tarixçəsini bulud əsaslı sistemlərdə saxlayaraq səhiyyə xidmətlərini daha səmərəli etməyi hədəfləyir.
Almaniyanın səhiyyə naziri Dr. Klaus Berger bildirib:
“Gələcəkdə sərhədlər arası tibbi yardım mümkün olacaq. Məsələn, vətəndaş İtaliyada xəstələnəndə, alman həkimləri onun tam tibbi tarixçəsinə çıxış əldə edə biləcək".
BMT-nin 2025-ci il "Rəqəmsal İnklyuziya və Səhiyyə" hesabatında bildirilir ki, internetə və texnoloji infrastrukturuna çıxışı olmayan 2 milyarddan çox insan rəqəmsal səhiyyə imkanlarından yararlana bilmir. Bu isə yeni növ rəqəmsal səhiyyə bərabərsizliyi yaradır.
Rəqəmsal səhiyyə texnologiyaları – xüsusilə süni intellekt və telemedisin – səhiyyə sistemlərini daha əlçatan, dəqiq və effektiv etməyə kömək edir. Lakin bu texnologiyaların ədalətli və inklüziv şəkildə tətbiqi üçün qlobal strategiyalar və etik nəzarət mexanizmləri zəruridir.
Nuriyyə NATİQQIZI
Bizi Telegram-da izləyin...
