Şokoladın bahalaşmasına nə səbəb olur? - ARAŞDIRMA
Wageningen Universitetinin alimləri belə qənaətə gəliblər ki, iqlim dəyişikliyi dünya kakao istehsalının 70%-dən çoxunu təşkil edən Qərbi və Mərkəzi Afrikada kakao istehsalına əhəmiyyətli təsir göstərir. Temperaturun və yağışın dəyişməsi bəzi əraziləri kakao yetişdirmək üçün daha az uyğun edir, digərləri isə iqlim dəyişikliyindən faydalana bilər.
Redaktor.az xəbər verir ki, tədqiqat "Agricultural and Forest Meteorology" (AFM) jurnalında dərc olunub.
Qanalı tədqiqatçı Paulina Asante və həmkarları dörd ölkədə 2060-cı ilə qədər iqlim dəyişikliyinin təsirini simulyasiya etmək üçün kompüter modelindən istifadə ediblər: Fil Dişi Sahili, Qana, Nigeriya və Kamerun, Kot-d'İvuarda mövcud kakao torpaqlarının 50%-ə qədəri itirilə bilər ki, bu da istehsal həcmini əhəmiyyətli dərəcədə azaldır. Qanada münasib torpaqlarda mülayim azalma, Nigeriya və Kamerunda isə kakao dostu torpaqlarda artım müşahidə oluna bilər. Kamerunda istehsal 60%, Nigeriyada isə təxminən 40% arta bilər.
Wageningen Universitetinin tədqiqatçısı Niels Anten xəbərdarlıq edir ki, bu dəyişikliklər kakao əkinçiliyinin əvvəllər toxunulmamış ərazilərdə genişlənməsinə və meşələrin qırılma riskini artırmasına səbəb ola bilər.
“Kamerunda nisbətən böyük miqdarda tropik meşə var və kakao tez-tez əvvəllər meşəlik olan ərazilərdə yetişdirilir. Bu, ekosistemlərə ciddi təzyiq göstərir”, - deyə o izah edib.
Artıq aşağı gəlirlərlə və resurslara məhdud çıxışla üzləşən Qərbi Afrika fermerləri üçün iqlim dəyişikliyi ciddi nəticələrə səbəb ola bilər. Mənfi təsirləri kompensasiya etmək üçün hər hektardan məhsuldarlığı artırmaq lazımdır. Bu, mövcud istehsal səviyyəsinin onların potensialından xeyli aşağı olduğunu nəzərə alaraq mümkündür.
“İqlim dəyişikliyinin kakao istehsalına təsirini azaltmaq üçün kompleks yanaşma lazımdır. Bu, tədarük zəncirinin bütün mərhələlərinə təsir edir: fermerlər aşağı məhsuldarlıqla, müəssisələr artan xərclərlə, istehlakçılar isə daha yüksək qiymətlərlə üzləşirlər”, - deyə Paulina Asante əlavə edib.
Araşdırma göstərir ki, iqlim dəyişikliyi artıq kakao istehsalına nəzərəçarpacaq dərəcədə təsir göstərir. Adətən 20-30 il ömrü olan kakao ağacları yüksək temperatur və gözlənilməz yağışlarla üzləşir ki, bu da xüsusilə Kot-d'İvuarda məhsul çatışmazlığına səbəb olur. İstehlakçılar artıq şokolad qiymətlərinin artması şəklində bunun təsirini hiss edirlər. Bəzi istehsalçılar kakaonun istifadəsini azaltmaq üçün şokolad barlarına peçenye parçaları kimi alternativlər daxil etməyə başlayıblar.
Turan İSMAYIL
Bizi Telegram-da izləyin...
