Moldovanın dövlət dili DƏYİŞİR

 17:46 02.03.2023     362

Moldovada hakim Fəaliyyət və Həmrəylik Partiyasının deputatları parlamentin gündəliyinə konstitusiyada dövlət dilinin adının Moldova dilindən rumın dilinə dəyişdirilməsini nəzərdə tutan qanun layihəsini təqdim ediblər.

Redaktor.az xəbər verir ki, parlamentdəki müxalifəti Kommunistlər və Sosialistlər Blokunun deputatları bu sənədin baxılmasında iştirakdan imtina ediblər. Onlar bildirib ki, əsas qanun təşəbbüs müəlliflərinin təklif etdiyi kimi sadə səs çoxluğu ilə deyil, yalnız üçdə iki (101-dən 68) səslə dəyişdirilə bilər. .

Öz növbəsində, hakim partiyanın nümayəndələri 2013-cü ildə rumın dilini rəsmi dil elan edən Konstitusiya Məhkəməsinin qərarlarına işarə edərək, Moldovanın Müstəqillik Bəyannaməsinin rumın dilindən bəhs edən mətninin “yayılmasına” istinad ediblər.

"Konstitusiya Məhkəməsinin qərarları hər kəs üçün məcburidir",- müzakirələr zamanı parlamentin hüquq komissiyasının rəhbəri Olesya Stamate deyib.

"Onlar axmaq bir iş görürlər və ölkəni getdikcə daha da millətçilik bataqlığına aparırlar", - keçmiş Prezident Vladimir Voronin bildirib.

Xatırladaq ki, Moldovada dilin adı ilə bağlı mübahisələr 1989-cu ildən, yenidənqurmadan sonra parlament Moldova dövlət dilini elan edəndən və onu əvvəllər istifadə olunan kiril əlifbası əvəzinə latın qrafikasına çevirdikdən sonra səngimir.

Eyni zamanda, "Bizim dil" bayramı təsis edilib, Moldova ədəbiyyatının klassiki, Rusiya İmperatorluğunun hərbi keşişi Aleksey Mateeviçin (1888-1917) eyniadlı şeiri 1994-cü ildə dövlət himninin mətninə çevrilib.

2013-cü ildə respublikanın Konstitusiya Məhkəməsi Moldovanın Müstəqillik Bəyannaməsində rumın dili rəsmi dil elan edildikdən sonra bu mübahisələr yenidən güclənib.

Bu sənəd 1991-ci ildə parlament tərəfindən təsdiqlənib, onun müəlliflərinə görə, o, Rumıniya diplomatlarının köməyi ilə hazırlanıb. 

Moldovanın keçmiş prezidenti İqor Dodon və müxalifətdəki Sosialistlər Partiyası hesab edir ki, dövlət dili moldova dilidir və Konstitusiya Məhkəməsinin onun adının dəyişdirilməsi ilə bağlı qərarı qanunsuzdur. Moldovada sorğulara əsasən, ölkə əhalisinin əksəriyyəti belə  hesab edir.

Tunar Altunbay