Priqojinin təyyarə qəzasını Patruşev təşkil edib?

"Rusiyanın "Vaqner" muzdlularının sahibi Yevgeni Priqojinin iyunda təyyarə qəzasında ölməsi Rusiya Təhlükəsizlik Şurasının katibi Nikolay Patruşev tərəfindən təşkil edilən qətldir". 

Redaktor.az xəbər verir ki, bunu "The Wall Street Journal" nəşri Rusiya və Qərb kəşfiyyat xidmətlərinin nümayəndələrinə və keçmiş ekspertlərə istinadən iddia edib.

Nəşrin həmsöhbətlərinin dediyinə görə, Patruşev Vladimir Putinə Priqojinin artan nüfuzu ilə bağlı xəbərdarlıq etməyə hələ 2022-ci ilin yayında başlayıb: "Lakin sonra Rusiya prezidenti xəbərdarlıqlara məhəl qoymadı, xüsusən də "Vaqner" Ukraynadakı müharibədə uğur qazandığı üçün".

Həmsöhbətlərdən biri - keçmiş Rusiya kəşfiyyatçısı iddia edib ki, 2022-ci ilin oktyabrında Priqojin Putinə zəng etdikdən və sursat çatışmazlığından “kobudcasına” şikayət etdikdən sonra hər şey dəyişib: "Bu söhbəti Patruşev eşitdi və o, bundan sonra Putini Təhlükəsizlik Şurasının katibinin fikrincə, təhlükəli vəziyyətə düşən və artıq Kremlin nüfuzuna hörmət etməyən Priqojindən uzaqlaşmağa inandırmaq üçün istifadə etdi".

Nəşr qeyd edib ki, 2022-ci ilin dekabrına qədər Patruşevin qalib gəldiyi məlum olub. Belə ki, Putin Priqojinin sursat çatışmazlığı ilə bağlı açıqlamalarına, çağırışlarına məhəl qoymayıb. 23 iyun 2023-cü ildə isə Priqojin üsyan qaldırıb.

Nəşr yazır ki, bu anda Patruşev "hakimiyyəti öz əlinə alıb". Məlumata görə, Təhlükəsizlik Şurasının katibi Priqojini üsyanı dayandırmağa inandırmaq üçün "təlaşlı telefon zəngləri" təşkil edib. O, Priqojinə rəğbət bəsləyən zabitləri də yığıb. Priqojin Kremldən gələn zənglərə cavab verməyib.

Patruşev Belarus prezidenti Aleksandr Lukaşenkoya və Qazaxıstan prezidenti Kasım-Jomart Tokayevə də zəng edib - o, münaqişənin həlli üçün vasitəçilər axtarırmış. Nəşrin həmsöhbətləri iddia ediblər ki, Tokayevə edilən zəng ən pis ssenaridən sığorta olub. Plana belə olub ki, əgər Rusiya ordusu Priqojinin muzdlularını saxlaya bilməsə, Qazaxıstan 2022-ci ilin yanvarında KTMT qüvvələrinin ölkəyə daxil olması kimi öz silahlı qüvvələrini qarşılıqlı olaraq göndərəcək. Lakin Tokayev bundan imtina edib.

Keçmiş Rusiya kəşfiyyatçısının dediyinə görə, avqustun əvvəlində, "Vaqner" üsyanı artıq bitəndə və Priqojinin Belarusa “getməli” olduğu vaxt çatanda Patruşev köməkçisinə “Priqojini aradan götürmək üçün” əməliyyat hazırlamağa başlamağı əmr edib. Qərb kəşfiyyat orqanlarının nümayəndələri iddia ediblər ki, Putinə sonradan bu planlar göstərilib və o, etiraz etməyib.

Avqustun 23-də Priqojin uçmazdan əvvəl Moskva hava limanında təyyarəsinin yoxlanılmasını gözləyib. Qərb kəşfiyyat xidmətlərindəki mənbələrə görə, məhz bu an qanadın altına kiçik bomba qoyulub. Priqojinin şəxsi “Embraer Legacy 600” təyyarəsi Moskvadan havaya qalxdıqdan az sonra Tver vilayətində qəzaya uğrayıb. Priqojin və "Vaqner"in komandiri Dmitri Utkin də daxil olmaqla, təyyarədə olan 10 nəfərin hamısı həlak olub. Priqojinin təyyarədə olması barədə xəbərlər dərhal ortaya çıxıb, lakin onun ölümünü Rusiya İstintaq Komitəsi yalnız avqustun 27-də rəsmən təsdiqləyib.

Kreml Priqojinin ölümündə hər hansı əli olduğunu təkzib edib. Rusiya prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskov Putinin Priqojinlə birlikdə təyyarənin məhv edilməsi əmrini şəxsən verdiyi barədə deyilənləri “tam yalan” adlandırıb.

Oktyabr ayında “Valday” diskussiya klubunun iclasında çıxış edən Putin demişdi ki, ekspertlər həlak olan təyyarə sərnişinlərinin cəsədlərində əl qumbaralarının parçalarını tapıblar.

“Təyyarəyə heç bir kənar təsir olmayıb, bu, artıq müəyyən edilmiş faktdır, İstintaq Komitəsinin apardığı ekspertizanın nəticəsidir”, - o deyib.

İstintaq Komitəsi yol hərəkəti təhlükəsizliyi və hava nəqliyyatının istismarı qaydalarını pozma maddəsi ilə cinayət işi açıb, lakin dekabrın sonunda Priqojinin təyyarəsinin qəzaya uğramasının səbəbləri ilə bağlı rəsmi versiya açıqlanmayıb.

Priqojin üsyanı

"Vaqner"in yaradıcısı Yevgeni Priqojin iyunun 23-ü axşam qiyam başladıb. Muzdlu birləşmələr müqavimətlə qarşılaşmadan Rostova daxil olublar. Priqojin bildirib ki, muzdlular Moskvaya “ədalət yürüşü” ilə gedəcəklər. Muzdlular Moskvaya doğru bir neçə yüz kilometr piyada gediblər, lakin iyunun 24-də axşam "Vaqner" bölmələri "sahə düşərgələrinə" yerləşdirilib. Priqojinin bu qərarı Lukaşenko ilə danışıqlardan sonra qəbul etdiyi güman edilir, bu zaman "Vaqner"in sahibinə Belarusa “getmək” təklif olunur.

KTMT qüvvələrinin Qazaxıstana yerləşdirilməsi

2022-ci il yanvarın 2-də Qazaxıstanda yanacağın qiymətinin iki dəfə artması ilə bağlı etirazlar başlayıb. Yanvarın 5-də ölkə prezidenti Kasım-Jomart Tokayev etirazçıları terrorçu adlandırıb və Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatına (Rusiya, Belarus, Ermənistan, Qırğızıstan, Tacikistan və Qazaxıstanın daxil olduğu KTMT) “terror təhlükəsinin aradan qaldırılmasında köməklik göstərilməsi” xahişi ilə müraciət edib. Təşkilat hökumət obyektlərini qorumaq və yerli hüquq-mühafizə orqanlarına kömək etmək üçün Qazaxıstana sülhməramlı qüvvələr göndərib. KTMT-yə üzv ölkələrin məlumatına görə, ümumilikdə, 2 mindən bir qədər çox sülhməramlı Qazaxıstana gəlib.

Kremldən “The Wall Street Journal”ın materialına reaksiya

Kreml “The Wall Street Journal”ın Priqojinin qətlinin Təhlükəsizlik Şurasının katibi Patruşev tərəfindən təşkil edildiyinə dair materialını şərh edib. Mətn "bulvar oxusu" adlandırılıb.

“Biz bu materialı görmüşük, lakin bu barədə şərh vermək istəməzdik. Yaxşı, çünki bu cür materiallara şərh vermək çətindir. Bəli, siz davamını bilirsiniz... Son vaxtlar təəssüf ki, "Wall Street Journal" "pulp fiction" hazırlamağı çox sevir”, - Vladimir Putinin mətbuat katibi Dmitri Peskov jurnalistlərlə söhbətində deyib.(modern)