2025-ci ildə ən təhlükəli infeksiyası hansı OLACAQ?
Beynəlxalq alimlər qrupu H5N1 quş qripi virusunun yeni ştammı ilə bağlı ciddi xəbərdarlıq edib. Onların fikrincə, bu virus insanlara asanlıqla ötürülmə qabiliyyətini qazanacağı təqdirdə 2025-ci ildə ən təhlükəli qlobal təhdidlərdən birinə çevrilə bilər.
Redaktor.az xəbər verir ki, bu barədə "The Conversation" portalı məlumat yayıb.
COVID-19 pandemiyasının təsirlərindən sonra tədqiqatçılar diqqətlərini gələcəkdə qlobal təhlükə yarada biləcək infeksiyalara yönəldiblər. Malariya, QİÇS və vərəm kimi xəstəliklər hər il təxminən 2 milyon insanın həyatına son qoyaraq ən təhlükəli infeksiyalar arasında qalmağa davam edir. Bununla yanaşı, qrip virusları kimi yeni patogenlər də diqqət mərkəzindədir. Onların arasında ən böyük narahatlıq doğuranlardan biri isə H5N1 quş qripi virusudur.
H5N1 virusu həm vəhşi, həm də ev quşları arasında geniş yayılıb. Son vaxtlar isə bu virus ABŞ-da süd məhsulları istehsal edən mal-qarada və Monqolustanda atlarda aşkar edilib. 2023-cü ildə yalnız ABŞ-da insanda 61 yoluxma hadisəsi qeydə alınıb. H5N1-in insanda yoluxma hallarında yüksək ölüm səviyyəsi (təxminən 30%) müşahidə olunur.
Hazırda virus insanlar arasında asanlıqla yayıla bilmir, bu da pandemiya riskini azaldır. Lakin alimlər xəbərdarlıq edir ki, yalnız bir genetik mutasiya H5N1-in insanlar arasında sürətlə yayılmasına səbəb ola bilər. Belə bir halda hökumətlər qlobal fəlakətin qarşısını almaq üçün təcili tədbirlər görməlidir.
Bəzi ölkələr potensial təhlükəyə qarşı hazırlıqlara başlayıb. Məsələn, Böyük Britaniya 2025-ci ildə mümkün təhdidlərə hazır olmaq üçün H5 virusuna qarşı 5 milyon doza peyvənd tədarük edib. Hətta insanlar arasında ötürülmə müşahidə olunmasa da, quş qripi heyvan sağlamlığı, ərzaq təhlükəsizliyi və iqtisadiyyat üçün ciddi təhlükə yaratmağa davam edir. Bu, insanların, heyvanların və ətraf mühitin sağlamlığının bir-biri ilə sıx bağlı olduğunu bir daha vurğulayır.
Alimlərin fikrincə, yeni patogenlərin monitorinqi ilə yanaşı, QİÇS və vərəm kimi "yavaş pandemiyalar" da diqqətdə saxlanılmalıdır. Bu xəstəliklərlə mübarizə, gələcəkdə baş verə biləcək qlobal epidemiyalara hazırlıqla yanaşı, önəmli bir prioritet olaraq qalır.
2025-ci ilin ən ciddi təhlükələrindən biri ola biləcək H5N1 ştammına qarşı həm yerli, həm də qlobal səviyyədə hazırlıq tədbirləri artıq kritik əhəmiyyət kəsb edir.