"Qərbin Türkiyəyə qarşı planı belə bir tanınmanın qarşısını alır"
"Qərb Mərkəzi Asiyanın təhlükəsizliyinin təminatçısı ola bilməz. Mərkəzi Asiya Türk ölkələrinin Yunan Kiprdə səfirlik açması Türk Dövlətləri Təşkilatının parçalanmasına gətirib çıxarmayacaq. Mərkəzi Asiya ölkələrinin Yunan Kiprdə səfirlik açması, Türk birliyinə zərbə kimi qiymətləndirilir. Amma, Yunan Kipri BMT tərəfindən müstəqil dövlət kimi tanınır".
Redaktor.az xəbər verir ki, bunu politoloq Məhəmməd Əsədullazadə deyib. O, deyib ki, Şimali Kipr Türk Respublikasının da müstəqil dövlət kimi tanınması orada yaşayan türklərin təməl haqqıdır:
"Vaxtı ilə Kiprin birləşdirilməsini nəzərdə tutan "Kofi-Annan" plananın uyğun olaraq keçirilən referendumda yunanlar birləşmənin əleyhinə səs vermişdilər. Bundan sonra, BMT Şimali Kipri müstəqil dövlət kimi tanimali idi. Amma, Qərbin Türkiyəyə qarşı planı belə bir tanınmanın qarşısını alır. Hazırda Avropa İttifaqı yenidən BMT-də Kiprlə bağli qətnaməni gündəmə gətirib. Məqsəd Türkiyəyə təzyiqləri artırmaqdır.
Son bir ildə Fransa prezidenti və Almaniya kansleri Mərkəzi Asiyaya səfər edib. Bir müddət əvvəl, Özbəkistan prezidenti Fransada səfərdə oldu. Artıq Avropa İttifaqı da regiona siyasi və iqtisadi maraqlarının təmin edilməsi istiqamətində yeni strategiya ortaya qoyub. Fransa regionun uran ehtiyatlarina çıxış əldə etməyə çalışır. Afrikadan çıxan Fransa Mərkəzi Asiyada geosiyasi mövqelərini gücləndirir.
Fransa və Almaniya Mərkəzi Asiyanın təbii sərvətlərini işlənməsi və Avropaya daşınmasıni planlaşdırır. Regionun təbii sərvətlərini Avropaya daşınmasına gəldikdə, Rusiya və İran üzərindən yolun rentabelliyi yoxdur. Azərbaycan üzərindən "Orta dəhliz" daha yaxın və təhlükəsizliyi cəlbedicidir. Qərb ölkələrinin məhz Azərbaycana üzərindən bu marşrutdan istifadə etməsi gözlənilir.
Türkiyənin Mərkəzi Asiya siyasətinə qarşı Fransa və Almaniyanın müdaxiləsi İran -Rusiya tandemi tərəfindən məmnunluqla qarşılanır. Çünki, Turkiyənin türk dövlətlərini bir çətirdə birləşdirməsi Tehran və Moskvanı narahat edir.
Xüsusilə, Mərkəzi Asiya ölkələrinin təhlükəsizliyi Qərbdə deyil. Türkiyə ilə sıx eyni təşkilat daxilində birləşməklə region ölkələri öz təhlükəsizliyini təmin edə bilər.
Mərkəzi Asiya ölkələrinin Rusiya və Çinlə rəqabətdə Avropa ölkələri ilə əməkdaşlığı iqtisadi inkişafa töhfə verəcək. Amma, bu proses təhlükəsizlik təminatı verməyəcək.
Əgər, Rusiya Qazaxıstan və Özbəkistana müdaxilə edərsə, Qərb səssiz qalacaq. Türkiyə regional bağlı təhlükəsizlik siyasi və iqtisadi strategiya malikdir. Bu da regionun təhlükəsizliyini və müstəqilliyini möhkəmləndirilməsinə gətirib çıxara bilər.
Hazırda Avropa ölkələri ilə əməkdaşlıq Mərkəzi Asiya ölkələri üçün müsbət təhlükəsizlik perspektivi vəd etmir.
Türkiyə aktiv şəkildə Türk dövlətləri ilə işləməli, Azərbaycanda prosesə.ciddi dəstək verməlidir. Yeni dünya siyasi nizamı quruculuğunda Ankaranın Mərkəzi Asiya siyasətinin fiaskoya uğraması gözlənilmir".
Vasif ƏLİHÜSEYN
Bizi Telegram-da izləyin...
